| ÇARKIFELEK ÇİÇEĞİ
Latince Adı: Passiflora incarnata
Familya:
 Diğer İsimleri: Fırıldak çiçeği, Saat çiçeği
|
Çarkıfelekgiller familyasının örnek bitkisidir. Anayurdu Tropikal Amerikadır. Oradan dünyaya yayılmış 400 kadar türü vardır. Ülkemizde bazı yerlerde süs bitkisi olarak kimi türleri yetiştirilmektedir. Gölgeli ve nemli duvar dipleri ve kameryeleri sevip sarmaşarak yetişen otsu ya da ağaçsı sarmaşıktır. 5-7 parçalı koyu yeşil yaprakları almaşık dizilişli: yaz boyunca açan tekerlek biçimindeki gösterişli çiçekleri erguvani, pembe ya da kırmızı renkte ve iridir. Bitki, tohumuyla ya da gövde çelikleriyle çoğaltılır.
Çarkıfelek bitkisi harmin, harmol, harman ve passiflora adı verilen alkaloitleri: flavon, glisosit ve sterol adlı diğer maddeleri içerir. Bazı türlerinin meyveleri çiğ olarak yenebildiği gibi, içki ve şerbet yapımında da yararlanılır.
Etki ve Kullanım:
Zehir ve insan bedenine zararlı olabilecek maddeler içermeyen çarkıfelek bitkisi, güvenle kullanılarak şu tıbbi etkileri sağlar:
• Kişinin yaşadığı gerginlik ve endişelilik hallerini giderir.
• Sinirleri yatıştırır.
• Sinirsel ve kronik uykusuzluklara deva olur.
• Parkinson hastalığı ve isteri gibi durumlarda sinirsel nöbetleri gidericidir.
• Zona hastalığı gibi sinir ağrılarında da yatıştırıcı olur.
Bütün böyle durumlar için ilkbahar sonu ile yaz ortası arasında bitkinin çiçek açmamış ya da çiçekleri olgunlaşıp meyveye dönüşmüş dallarından toplanan yaprakları, gölge ve havadar bir yerde kurutulur ve infüzyonu hazırlanır: 1 tatlı kaşığı kuru yaprak üzerine 1 bardak kaynar su dökülerek 15 dakika süreyle demlendirilir. Uykusuzluğu gidermek için, akşamları yatmadan önce bu infüzyondan bir bardak: rahatlama sağlanması ve diğer şikâyetlerin giderilmesi için istendiği zaman alınmak üzere, günde iki bardak içilir.
******************************************************************************************************
Pasiflora - Çarkıfelek çiçeği
Dalından pasiflora
Sakinleştirici şurup olarak bilinen Pasiflora, bu aydan sonra meyve olarak manavlardan da alınabilecek. Eczaneden aldığınız şurubunu ya da hapını içmek yerine, pasifloranın kaşık kaşık meyvesini yiyerek de sakinleşebileceksiniz.
AYNI ŞEY BROKOLİ VE CHERRY’DE OLDU
aynı olayı daha önce brokoli ve cherry domateste de yaşanmıştı. Sekiz yıl önce, yine serada üretip halka tanıtmaya çalışılan brokoli, zaman içinde hak ettiği yere gelmedi mi! Şimdi herkes, manavlarda brokoli sormuyor mu!
Ya cherry’nin başına gelenler... İlk kez 1990’da bir dergide görüp yetiştirmeye başladığında, manavlar ona ’Büyüğü varken, insanlar neden küçüğünü alsın’ diye sormamış mıydı! Ama şimdi komisyoncular, ’Ne kadar varsa gönder’ demiyorlar mı! Neden aynı şey pasiflora için de olmasın.
GÜNDE İKİ TANEDEN FAZLA YENMEYECEK
Her yıl haziranın 15’inde olgunlaşan ve ömrü sadece bir ay olan pasifloranın diğer meyvelerden aslında çok bir farkı yok. Tıpkı erik ya da kiraz gibi her an yemek mümkün. Sadece rahatlatma özelliği bulunan ve hiçbir yan etkisi olmayan meyvenin, dikkat edilmesi gereken tek özelliği, bir gün içerisinde iki taneden fazla tüketilmemesi.
PASİFLORA NASIL YENİR?
Manavdan aldıktan sonra iyice yıkayın. Kabuğu yenmediği için, bıçakla tepesinden kesin. Kaşıkla yenen pasifloranın tadı ne acı ne de tatlı. İçindeki çekirdekler yenebilir ama çiğnememekte fayda var. Bir tanesi yaklaşık 120 gr. Geçen yıl, manavlarda tanesi 50 kuruşa satılıyordu.
Bir başka Güney Amerikalı fajiyo
PASSİON FRUİT; PASSİFLORA, MARUÇYA, MARACUJA, ÇARKIFELEK, TUTKU MEYVESİ ve AŞK MEYVESİ olarakta adlandırılır.
Anavatanı Brezilya olup Akdeniz bölgesinde çok kolay yetişmektedir. Tat ve aroması benzersizdir, aroması uzun bir süre ağız da kalır. Rahatlatıcı, sakinleştirici ve cinsel istek arttırıcı olduğu bilinmektedir. Meyve sularından pasiflora şurupları yapılmaktadır.
Ülkemizde yetiştirilmediğinden piyasada bulunmazken, Avrupa ülkelerinde tanesi 1,80 euro ya manav ve marketlerde satılıyor.
Duvar ve pergula üzerinde yetiştirilebilir.
Özellikleri ve Tarihçesi
Çarkıfelek, (passion fruit) dış kısmı mor, içi çekirdekli bir yapıya sahip egzotik bir meyvedir. Çarkıfelekgiller familyasının örnek bitkisidir. Anayurdu Tropikal Amerika'dır. Oradan dünyaya yayılmış 400 kadar türü vardır. 5-7 parçalı koyu yeşil yaprakları almaşık dizilişli; yaz boyunca açan tekerlek biçimindeki gösterişli çiçekleri erguvani, pembe ya da kırmızı renkte ve iridir. Bitki, tohumuyla ya da gövde çelikleriyle çoğaltılır.
Havaii deki çarkıfeleklerin birçoğu Avustralya dan gelmekte olup ilk defa 1880 yılında evlerin bahçelerinde yetiştirilmeye başlanmıştır. Havai de yetiştirilmesi ise 1930 un başlarındadır. Kenya da 1933 de yetiştirilmeye başlayan çarkıfelek, 1947 yılında Güney Afrika da 2000 ton üretim kapasitesine ulaşmıştır.
Yetiştirildiği Yerler
Çarkıfelek özellikle güney Brezilya ve Kuzey Arjantin orjinli bir meyvedir. Sarı kabuklu çarkıfeleğin menşei tam olarak bilinmemektedir. Fakat mor çarkıfeleğin Avustralya civarında yıllarca süren adaptasyon dönemi içerisinde bu coğrafya da sarı kabuklu hale geldiği zannedilmektedir. Ülkemize ithal edilen çarkıfelekler, mor kabuklu olanlardır. Mor kabuklu çarkıfelekler, hem vitamin hem mineral olarak daha zengindir.
Faydaları
Çarkıfelek C,B1,B2, B5,Kalsiyum, Fosfor ve Protein açısından zengin bir meyvedir. Ayrıca çarkıfelek bitkisi harmin, harmol, harman ve passiflora adı verilen alkaloitleri; flavon, glisosit ve sterol adlı diğer maddeleri içerir.
Nasıl ve Nerede Kullanacağız?
Çarkıfeleğin çekirdeklerini, tamamını çiğ meyve olarak yiyebilirsiniz. Meyve suyu, kokteyl, tatlı, dondurma, ve meyve salatalarında kullanabilir, hoş koku ve tat vermesi açısından yemeklerinizin yanında garnitür olarak da tüketebilirsiniz.
Muhafaza Koşulları
Çarkıfelek, %85 - %90 nem de saklanmalıdır. Olgun meyveler, 2 – 7 ºC de 1 hafta boyunca muhafaza edilebilmektedir.
Besin Değerleri
100 Gr. Çarkıfelek'in Besin Değerleri
Analizler 100 gr. Çarkıfelek
Enerji (kcal) 90
Rutubet 75,1 g.
Yağ 0,7 g.
Karbonhidrat 21.2 g
Kül 0.8g
Yağ (g) 13,8
Kalsiyum 13 mg
Doymuş Yağ Asitleri (g) 2,2
Fosfor 64 mg.
Demir 1.6 mg
Sodyum 28 mg
Potasyum 348 mg
Vitamin A 700 I.U.
Vitamin B az
Vitamin B2 0.13 mg
Nikotinik Asit 1.5 mg
Askorbik Asit 30 mg
